Güçlü bir bağışıklık sistemi için mevsiminde yenilen sebze ve meyvelerin rolü oldukça büyük. Besin değerlerinin korunması ve bozulmaması için ise doğru saklanma koşulları önem taşıyor. Peki kış sebzelerini ve meyvelerini muhafaza etmenin incelikleri neler? Şifa Köyü kurucusu ve Bütünsel Sağlık Uzmanı Merve Tüfekçi Emre tüm bilinmesi gerekenleri anlattı.

Kış sebzeleri ve meyveleri nasıl muhafaza edilir?

Lezzetlerini ve tazeliklerini daha uzun süre korumak için kış meyve ve sebzelerinizi, buzdolabında depolamanızı öneririm. Eğer kışın dışarının ısısına yakın kiler gibi bir alanınız var ise, burada da sebze ve meyvelerinizi bir kaç gün muhafaza edebilirsiniz.

Meyve ve sebzeler pazar ya da marketten alındıkları gibi plastik poşetleriyle buzdolabında tutmayınız.

Besinler plastik poşetin üzerindeki kimyasal maddeyi emebilirler ve çürüyebilirler bu yüzden gıdaya uygun olmayan poşetlerde saklanmamalıdırlar.

Şifa Köyümüzden alınan organik sebze ve meyveleri gıdaya uygun kese kâğıtları içinde paketleyerek sipariş eden kişilerin adreslerine teslim ediyoruz. Bu kese kâğıtlarıyla sebze ve meyveler buzdolabını yerleştirilebilir. Sağlıklı ve uzun süreli muhafaza için bu yöntem etkili olacaktır.

Sebzeleriniz ve meyveleriniz çürümemeleri ve bozulmamaları için mutlaka kuru bir şekilde buzdolabına konulmalıdır.

Maydanoz, roka, dereotu, tere gibi yeşilliklerinizi bir kavanoza su doldurup, tıpkı çiçek yerleştirir gibi kavanozun içine yerleştirerek buzdolabında saklayabilirsiniz. Böylece tazeliklerini uzun süre koruyacaklardır. Hem de hoş görüntüleriyle her buzdolabını açtığınızda size gülümseyeceklerdir.

Hangileri buzdolabında, hangileri oda sıcaklığında kalmalı?

Kesilmemiş bal kabağı, brokoli, karnabahar, pırasa, sarımsak, soğan, patates, lahana, kereviz, havuç, turp, pancar, elma, armut, ayva, portakal, mandalina, limon, muşmula çok sıcak olmayan oda sıcaklığında 1 haftaya kadar muhafaza edilebilir.

Fakat besin değerlerini korumaları ve sağlıklı muhafaza edilmeleri için 1 haftadan sonra buzdolabında saklamanızda fayda vardır.

Maydanoz, dereotu, roka, tere, ıspanak, pazı, marul, kıvırcık, kişniş, kale gibi yeşillikleri buzdolabında saklamakta fayda vardır.

Baharat muhafaza etmenin incelikleri neler? 

Baharatların uzun süre taze kalmasını sağlamak için doğru muhafaza yöntemleri çok önemlidir. İşte baharat muhafazasının temel incelikleri:

Serin, Karanlık ve Kuru Ortam: Baharatlar ısı, ışık, nem ve havaya karşı çok hassastır. Güneş ışığı, renklerini ve lezzetlerini kaybetmelerine neden olabilir, bu yüzden doğrudan güneş ışığından uzak bir yerde saklanmaları idealdir. Dolap veya çekmece gibi serin ve karanlık bir ortam en uygunudur.

Hava Geçirmez Kaplar: Baharatların aromalarını korumak için hava geçirmez kaplar tercih edilmelidir. Cam kavanozlar veya yüksek kaliteli plastik kaplar iyi seçeneklerdir. Plastik torbalar geçici çözüm olabilir, ancak uzun süreli kullanımda cam tercih edilir.

Tüm Baharatlar Daha Uzun Dayanır: Baharatların taneli veya kabuklu (örneğin tarçın çubukları veya karabiber taneleri) halleri, öğütülmüş versiyonlarına göre daha uzun süre dayanır. İhtiyaç duydukça öğütmek, aromanın daha taze kalmasını sağlar.

Soğutma veya Dondurma: Özellikle nemli bölgelerde yaşıyorsanız, kurutulmuş otlar ve baharatlar buzdolabında saklanabilir. Ancak bu yöntem baharatları nemden koruyacak şekilde hava geçirmez kaplarda uygulanmalıdır. Dondurucu, yoğun aromalı baharatlar için de uzun süre tazelik sağlayabilir, ancak kullanım öncesinde nem oluşmaması için çözdürmeye dikkat edilmelidir.

Metal Kaşık veya Nemli Kaşık Kullanmayın: Baharatlara metal veya nemli kaşık sokmaktan kaçının. Bu, nemin içeri girmesine neden olabilir ve baharatın topaklanmasına veya bayatlamasına yol açar.

Taze Baharat Tüketimi ve Etiketleme: Çoğu baharat, doğru saklandığında bile en fazla iki ila üç yıl taze kalır. Bu nedenle, baharatları etiketlemek ve satın alma tarihlerini yazmak, eskiyenleri yenilemek açısından faydalıdır.

Bu öneriler sayesinde baharatlarınızın aromasını ve lezzetini daha uzun süre koruyabilirsiniz. Baharatları düzenli olarak kontrol etmek ve gerektiğinde yenilemek de önemlidir.

Kış sebzesi yetiştiriciliğinin incelikleri neler?

Kış sebzesi yetiştiriciliğinde başarı sağlamak için bitkilerin soğuk havaya dayanıklılığı ve toprağın uygun şekilde hazırlanması önemlidir. İşte kış sebzesi yetiştirmenin temel incelikleri:

Toprak Hazırlığı: Kışlık sebzeler için verimli ve iyi drene edilmiş bir toprak hazırlamak çok önemlidir. Sonbaharda toprağı organik madde (kompost veya iyi yanmış gübre) ekleyerek hazırlamak, toprağın besin değerini arttırır ve kış boyunca bitkilere destek sağlar.

Doğru Bitki Seçimi: Kış aylarında yetişebilen soğuğa dayanıklı bitkiler tercih edilmelidir. Lahana, ıspanak, pazı, brokoli, pırasa, karnabahar ve havuç gibi sebzeler kışın soğuğa dayanıklıdır ve düşük sıcaklıklarda bile büyümeye devam eder.

Ekim Zamanlaması: Kış sebzeleri genellikle sonbaharın başında ekilir. Ekim, tohumların çimlenip büyüyebilmesi için sıcaklık hala uygunken yapılmalıdır. İklime göre doğru ekim zamanını seçmek, hasat zamanında ürünün daha kaliteli olmasını sağlar.

Malç Kullanımı: Toprağı korumak ve kökleri soğuktan izole etmek için malçlama önemlidir. Saman, yaprak veya çim gibi malzemelerle toprak yüzeyi kaplanarak kökler sıcak tutulabilir ve yabani otlar önlenir.

Düşük Tünel veya Seralar Kullanımı: Özellikle sert geçen kış aylarında, düşük tünel veya küçük bir seranın kullanımı bitkileri soğuktan korur. Bu yöntemlerle gece sıcaklık düştüğünde bile bitkiler korunur ve gelişimleri devam eder.

Sulama ve Nem Kontrolü: Kış aylarında, aşırı sulamaktan kaçınılmalıdır, çünkü bitkilerin su ihtiyacı yaz mevsimine göre daha azdır. Toprak nemi düzenli olarak kontrol edilmeli, don riski varsa sulamadan kaçınılmalıdır.

Don Önlemleri: Ani donlara karşı bitkileri korumak için örtü veya çuval gibi malzemelerle sararak bitkiler korunabilir. Don riski yüksek olan bölgelerde daha dayanıklı çeşitler seçmek de önemlidir.

Mesela, Şifa Köyümüzde bulunan Şifa Köyü Organik Tarım Çiftliğimizde Karadeniz iklimi hüküm sürdüğü için ve dere kenarında yer almasından dolayı kış aylarında geceleri don olabiliyor. Bu yüzden don önlemleri almak bizim için bir hayli önem taşıyor.

Balkonda, terasta kış sebzesi yetişir mi?

Evet, balkonda ve terasta kış sebzesi yetiştirmek mümkündür. Doğru koşullar sağlandığında, birçok kış sebzesi soğuğa dayanıklıdır ve kapalı alanlarda da yetiştirilebilir. İşte balkonda veya terasta kış sebzesi yetiştirmenin bazı incelikleri:

Doğru Sebzeleri Seçmek: Balkonda kış aylarında yetişebilecek soğuğa dayanıklı sebzeler tercih edilmelidir. Ispanak, lahana, pazı, roka, marul, pırasa, brokoli ve turp gibi sebzeler bu tür alanlarda yetişmeye uygundur.

Kap Seçimi ve Toprak Hazırlığı: Yetiştirme kapları iyi drenaja sahip olmalıdır, çünkü köklerin çürümesini önlemek için fazla suyun atılabilmesi önemlidir. Kış aylarında toprağın sıcak tutulmasına yardımcı olacak kaliteli, besin açısından zengin toprak, organik gübre ve kompost kullanmak bitki gelişimini destekler.

Güneş Işığı ve Konumlandırma: Kışın güneş ışığı sınırlı olduğu için bitkiler gün içinde en fazla güneş alabilecekleri bir yere yerleştirilmelidir. Güney cepheli balkonlar veya teraslar daha fazla ışık alır, bu yüzden sebzelerin güneş ışığını doğrudan alabilecekleri bir konum seçilmelidir.

Koruyucu Önlemler: Soğuk ve rüzgârdan korumak için bitkilerin etrafına şeffaf plastik örtüler yerleştirebilirsiniz. Ayrıca, sert donlardan korunmaları için bitkileri geceleri içeri almak veya çevresine izolasyon malzemesi eklemek de faydalı olabilir.

Sulama: Kış aylarında bitkilerin su ihtiyacı yaz mevsimine göre daha azdır. Ancak toprak tamamen kurumamalı; düzenli ama hafif sulama yapılmalı, ayrıca sulamanın ardından kaplarda su birikmemesine dikkat edilmelidir.

Malç Kullanımı: Malçlama ile toprağın nemini koruyabilir ve köklerin soğuktan etkilenmesini önleyebilirsiniz. Saman veya kuru yapraklarla kaplanmış bir yüzey, balkonda ve terasta yetişen bitkilere ekstra koruma sağlar.

Bu önlemlerle, balkon veya terasınızda kendi kış sebzelerinizi yetiştirebilir ve kış boyunca taze sebze tüketme fırsatı yakalayabilirsiniz.

İstanbul Şile’de konumlanan Şifa Köyümüzde hafta sonları gerçekleşen tohum ekimi ve sebze yetiştiriciliği atölyelerimize katılarak, sebze yetiştiriciliğinin püf noktalarını öğrenebilir ve kendinizi bu konuda geliştirebilirsiniz.